-
Nûçeyên Cîhanê ji Dengê Amerîka
-
Melîsa Sozen bi sedema ku di "The Bureau" de şervaneke Kurd ya Yekîneyên Parastina Jin (YPJ) bi navê Esrîn listîye, rûbirûyê tawanbarîya "propagandaya terorê", maye.
-
Serokê Ukrayna Volodymyr Zelenskyy îro Sêşemê got ku tîma wî vê hefteyê bi karbidestên payabilind yên Amerîka re axifîne.
Zelenskyy dîyar kir ku rêvebirên Ukrayna û şîretvanê ewlekarîyê neteweyî yê Serokê Amerîka Donald Trump û nûnerê wî yê jibo şerê li Ukrayna danûstandin kirine.
Wî got ku niha karbidest danûstandinan dikin ku dema serdana şandeya Washingtonê plan bikin.
Şerê Ukrayna û Rûsya bi qasî 3 sal in didome û Kîev dixwaze peywendîyên xwe yên bi rêvebirîya nû ya Trump re pêşve bibe ku wî gotibû ku ew dikare dawî li şerî Moskow û Kîevê bîne.
Karbidestên Ukraynî dibêjin ku ew bi rêvebirên Washingtonê re ser danûstandina Trump û Zelenskyy jî peyivîne.
Trump hîn tam eşkere nekiriye ku ewê çawa dawî li şerê Rûsya û Ukrayna bîne.
Wî do Duşemê got ku ger Washington jibo şer piştgirîya diravî bide Ukrayna divê ew jî hin ax û tiştên din bide Washingtonê.
Zelenskyy ser banga Trump ji rojnamevanan re got ku ew meha Îlonê bi wî re ser vê mijarê axifîye.
Serokê Ukraynî got ku ew dikare bi hevbendan re ser hevkarî û berjewendîyan danûstandinan bike.
Jêder: Reuters
-
Çend hunermendên Efrînî bi mebesta piştgirîya daxwazên gel ya jibo yekrêzîya alîyên Kurdî sitranek bi navê Roja Qîretê amade kir û li taxa Şêxmeqsûd ya Kurdan ya Helebê klîp ji wê sitranê re tomar kir.
-
Piştî armanckirina îstasyona serekî ya avê li Kobanî, bajar û gundewarên wê bê ava vaxwerinê mane. Rûniştvanên deverê bi rêya bîran avê peyda dkin û doktor ser derketina nexweşîyan hişyarî didin
-
Komîteya Darayî Senatoya Amerîkî îro Sêşemê berbijarîya Robert F. Kennedy Jr. ya jibo posta Wezareta Saxlemî û Xizmetên Mirovî (Department of Health and Human Services) erê kir.
Komîte bi vê biryara, ku bi 14 dengên Komarî yên 13 dengên Demokrat biryar da ku berbijarîya Kennedy were pêş tevahîya Civata Senatoran.
Komîteya Darayî Pêncşema borî bi tundî Kennedy rexne kiribû ku dijî vaksîn û derzîlêdanê dijberîyeke xurt nîşan daye û teorîyên komployê belav dike.
Kennedy di nav kesên ku Serok Trump destnîşan kirine de, yek jî kesên ku zêde rastî dijberîya tund ya Demokratan dihat.
Senator Bill Cassidy ku berê dijberî li hember Kennedy nîşan dabû, îro dengê erê jibo wî da.
"Min berê dengdanê danûstandinên pir tund bi Kennedy re kirin û biryar da ku piştgirî bibim berbijarîya wî. Bi sozên cidî ku min ji rêvebirîyê wergirtine û derfeta ku ez pêşketinê li ser mijarên ku em li ser li hev dikin, ezê dengê erê bidim," wî li ser X got.
-
Bajarvanê Stenbolê Ekrem Îmamoglu îro Sêşemê banga hilbijartina pêşdem kir.
Îmamoglu ji medyaya civakî desthilata Partîya Dad û Pêşvebirinê (AKP) rexne kir û got ku wê aborîya welêt xirab kiriye.
‘’Kêşe roj bi roj mezintir bûn, sebra gel nemaye. Divê hema niha hilbijartin çêbin.’’
Wê got ku şîyanên AKP’ê êdî têra gel nakin û ew nikare gel di demên dijwar de li ser pîyan bihêle.
Îmamoglu dîyar kir ku pêdivîya welêt bi hişmendîyeke nû heye ku jibo afat û erdhejan hazirîyan bike û çareserîyan bibîne.
CHP ser dîyarkirina berbijarê xwe yê jibo serokomarîyê jî danûstandinan dike.
Serokê CHP’ê Ozgur Ozel hefteya borî di komcivîna partîya xwe de gotibû ku ewê di pêşhilbijartinekê de bi dengdana endamên partîyê berbijarê xwe dîyar bikin.
CHP'ê cara pêşî par di hilbijartinên herêmî de AKP derbaz kir ku ew partî pirtir ji 20 sal in li desthilata Tirkîyê ye.
Di hilbijartinên 2024'an de CHP'ê 37,77 ji sedê dengan û AKP'ê jî 35,49 ji sedê dengan sitandibû.
Jêder: NTV
-
Fermandarîya Navendî ya Amerîkî (CENTCOM) îro Sêşemê ragihand ku di êrîşeke esmanî ya rastlêdayî ya bi pêşengîya hêzên ewlekarî yên Îraqî de, 5 endamên DAIŞ’ê di 31’ê Rêbendanê de li nêzî Kerkûkê hatine kuştin.
CENTCOM li ser platforma X got ku operasyona bi pêşengîya hêzên ewlekarî yên Îraqî, wek beşeke operasyonên nerdewam yên tunekirina kanînên DAIŞê, jinavbirina torên wê yên veşartî û jibo misogerkirina têkbirina domdar ya wê koma tundrê pêk hat.
CENTCOM herwiha got ku hêzên Koalisyonê di dema operasyonê de bi peydakirina piştgirîya teknîkî û îstixbaratî derfet ji wê operasyonê re çêkir.
CENTCOM herwiha got ku di encama lêgerînên pêşîn de li ser çekdarên kuştî de kemberên peqînkar yên xwekujîyê û alavên din hatin dîtin.
“DAIŞ jibo herêmê û derveyî wê bi berdewaî wek metirsîyek dimîne û CENTCOM ligel hevkar û hevpeymanan xwe bi pêgirî bikeve dû wan terorîstan ku welatê me biparêze,” daxuyanîya CENTCOMê got.
-
Serokê qonaxa demkî yê Sûrîyê Ehmed el-Şeri’ îro sardana Enqerê kir û ji hêla Serokê Tirkîyê Recep Tayyîp Erdogan ve bi merasîmeke fermî hate pêşwazîkirin.
Hevdîtina Erdogan û el-Şeri’ ji çapemenîyê re girtî bû, lê piştî hevdîtinê herdu serokan pêk ve daxuyanî dan.
Di daxuyanîyê de hate ragihandin ku ew li ser têkilîyên Tirkîyê û Sûrîyê yên dahatû rawestîyane.
Tê ragihandin ku Erdogan û el-Şeri’ li ser aborî, enerji, parastin, PYD û YPG, destûra bingehîn, yektîya axa Sûrîyê û hin babetên din jî nîqaş kirine.
Pisporê Karûbarên Levan yê Navenda Lêkloîna Rojhilata Navîn (ORSAM) Oytum Orhan, ji Dengê Amerîka re ragihand ku serdana el-Şeri’, Sûrîya nû di navbeyna xeta navnetewî de dide qebûlkirin.
“Hatina Ehmed el-Şeri’ di demeke wiha de gelek girîng e. Sûrîya di demeke taybet re derbas dibe û pêdivîya Sûrîyê bi gelek tiştan heye. Di vê hevdîtinê de jî dîyar bû li ser aborî yên wekî nûavakirina Sûrîyê, bazirganî, weberhênanên hevbeş, projeyên enerjî û binesaziyê hatin nîqaşkirin. Tîrkîyê dixwaze li her deverê piştevaniya Sûrîyê bike. Girîngîya sereke ya vê serdanê ev e ku herdu alî di heyama nû de dixwazin girîngîyê bidin avakirina têkilîyên kûr. Encama din ya vê serdanê ew e ku Ehmed el-Şeri’, di qada navnetewî de were qebûlkirin.”
Tirkîyê girîngîyeke mezin dide yektîya axa Sûrîyê. Rayedarên Tirkîyê jî dema Sûrîyê pênase dikin peyva Ereb bi zanetî bikar tînin û wek Komara Sûrîyê ya Ereb bi nav dikin. Lê ji alîyê rayedarên Sûrîyê ve, heta niha di vî warî de tiştek vebir nehatîye dîyarkirin, ji ber ku hê destûra bingehîn ya nû nehatîye danîn.
“Di vê serdanê de mijara herî girîng parastina yekîtî û yekparêzîya Sûrîyê ye. Tirkîyê di asta serokomarîyê de li dijî terorê piştgirî dide rêveberîya nû ya Sûrîyê. Dibe ku ev yek di daxuyaniyên pêşerojê de bibe mijara sereke. Di heman demê de, avakirina hikûmeteke hemaheng li Sûrîyê û beşdarbûna komên kêmneteweyan, di rêveberiyê de dê bibe mijareke girîng,” Oytum Orhan got.
Ehmed el-Şeri’ cara yekemîn di 2 Şibatê de çû Erebistanê. Pisporê Rojhilata Navîn Faîk Bulut serdana Ehmed el-Şeri’ ji Dengê Amerîka re nirxand.
“Sûrîye naxwaze ku xwe bi hêlekê ve girê bide. Heke girêdayî cîyekî bibe, ewê jî ji bo Sûrîyê kêşe durist bike. Ji ber vê yekê jî el-Şeri’ têkilîyên xwe bi welatanên Rojava û Ereban re pêş xist. Gava têkilîyên Sûrîyê li hemberî Erebistanê pêş bike ve bi vê nevê li gel Tirkîyê jî paş dikeve. A rastî Sûrîye naxwaze xwe zêde bi Tirkîyê ve jî girê bide. Di vê serdanê de jî dîyar dibe ku Tirkîye dixwaze di herêmê de bibe hêzek mezin. Lê gerek em bizanibin ku li Sûrîyê Tirkîyê tenê nîne, ku hêza Erebistanê li Sûrîyê dê ji Tirkîyê zêdetir be. Ev yek di çapemenîya Ereban de jî dîyar dibe.”
Di vê hevdîtinê de mijareke girîng jî mesala Rojava bû. Ehmed el-Şeri’ berî serdana Tirkîyê daxuyanîyek da çapemenîya Ereb û ragihand ku hêzên Rojava dijî çekberdanê nînin. Ev gotin di çapemenîya Tirkîyê de jî cîyekî berfireh girt.
Faîk Bulut, dide zanîn ku Tirkîyê di dema Trump ya berê de jî armanc kiribû ku destwerdana Rojava bike lê Trump destûr neda.
“Tirkîyê bi rêya Ehmed el-Şeri’ hewl da ku stratejiyekê derxîne holê, da ku tevgera Kurdan al li Rojava bi awayekî leşkerî û siyasî bikeve quncikê. Hakan Fîdan daxuyanî da û got, ‘Ev êdî ne karê me ye, divê hikûmeta Sûrî bi vê mijarê re eleqeder be’. Piştî ku Tirkîyê dît ku bi serê xwe hêza el-Şeri’ têr nake, Tirkîyê taktîkên nû bikaranî: ‘An em operasyonên hevbeş bikin an jî hûn me vexwînin, em jî bi daxwaza we li herêmê hebûnê nîşan bidin.’ Lê li hemberî Tirkîyê dewletên rojava hene. Amerîka, Fransa û Yekîtiya Ewrupa. Ew van planên Tirkîyê li qadê asteng dikin.”
-
Nûçeyên Cîhanê ji Dengê Amerîka
-
Serokê Amerîka Donald Trump îro Sêşemê bi Serokwezîrê Îsraîlê Benjamin Netanyahu re dicive.
Netanyahu rêberê yekê yê cîhanê ye Trump di gera xwe ya duyê de vedixwîne Washingtonê.
Serok Trump roja Yekşemê ji rojnamevanan re gotibû ku hevdîtina li Qesira Sipî civîneke pir girîng e.
"Ez li benda nîqaşên me her duyan im ku em çawa dikarin aştîyê bînin Îsraîl û cîranên wê û hember dijminên xwe yên hevpar çi xebatan bikin," Trump di vexvendinameya xwe ya ji Netanyahu re gotibû.
Netanyahu jî do Yekşemê gotibû ku ewê li ser mijarên girîng yên wek têkbirina Hamasê, vegerandina hemî dîlîn Îsraîlî û pêşîgirtina êrîşkarîya Îranê û hêzên bin kontrola wê ku gefa ser ewlekarîya Îsraîl, Rojhilata Navîn û hemû cîhanê ne.
Tîma rêvebirîya di girêdana peymana agirbest û pêvguherina dîl û girtîyan ya navbera Îsraîl û Hamasê agirbest û peymana berdana dîlan de Trump alîkarîya rêvebirîya Biden kiribû.
Jêderên agahdar dibêjin ku di hevdîtina Trump û Netanyahu de qonaxa paştir ya lihevkirinê ji yek mijarên gotûbêjan be.
Trump gotibû ku di çarçoveya hewila "paqijkirina" Gazeyê de ew dixwaze ku Urdun û Misir pirtir penaberên Filîstînî qebûl bikin.
Netanyahu û Trump di gera yekê ya seroktîya Trump de hevbendên nêzîk bûn. Lê, têkilîya wan aloz bûbû, piştî ku dema Trump îtîraza encamên hilbijartina seroktî ya 2020’an dikir, Netanyahu jiber serketina hilbijartinê Joe Biden pîroz kiribû.
Têkilîya wan di Tîrmehê de ber bi başbûnê ve çûbû, dema ku Netanyahu piştî hevdîtina bi Biden û cîgira wî Kamala Harris re, li xanîyê wî yê li Florida serdana Trump kiribû, ku hîngê ji hewleke kuştinê rizgar bûbû.
Netanyahu roja Yekşemê gotibû ku vexwendina wî ya wek reberê yekê li Qesira Sipî jibo dewleta Îsraîlê pir girîng e û hêza hevbendîya navbera Îsraîl û Amerîka nîşan dide.
Hêjayî balkişandinê ye ev dibe seredana 14’an e ya Netanyahu ya Qesira Sipî ye.
-
-
Çavdêrîya Sûrî ya jibo Mafên Mirovan (SOHR) ragihand ku li gundê Buraydej yê li bakurê Hama goreke komî hatiye dîtin.
SOHR da zanîn ku li gora komî pirtir ji 17 term hatin dîtin û dîyar kir ku ew term yên wan kesan in ku di dewra rejîma Beşar Esad de hatine girtin.
Jêderên SOHR’ê 1’ê Sibatê jî ragihandibû ku li nêzî Subayxan ya li rojhilata Dêrezorê gorek hatiye dîtin ku di wê de jî termên 6 zarokên 15-17 salî hebûne.
Li gor ragihandina SOHR’ê ew zarok bi qasî salekê berê dema pez diçêrandine ji alîyê mîlîsên bi piştgirîya Îranê ve hatine revandin.
Raporên SOHR’ê nîşan didin ku ji ketina Esad vir ve i herêmên cuda yên Sûrîyê 18 gorên komî hatine tesbît kirin û di wan de termên 1,649 kesan hatine dîtin.
Rejîma Esad piştî şerê navxweyî ya 13 salan, Berfanbara 2024an bi pêşveçûna beza ya serhildayên Sûrî ketibû.
Kontrola Şam ya paytext ketibû destê serhildayên bi pêşengîya Heyet Tahrîr El-Şam û Esad revîbû Moskowê.
-
Hevserokê Partîya Wekhevî û Demokrasî ya Gelan (DEM Partî) Tuncer Bakirhan ser danûstandinên bi Abdullah Ocalan re axifî.
Bakirhan îro Sêşemê di komcivîna partîya xwe de got ku Serokê Partîya Karkerên Kurdistan (PKK) Ocalan jibo ‘’banga dîrokî’’ hazirî dike.
‘’Birêz Ocalan jibo çareserîya mayînde ya pirsa Kurdan û jibo avakirina Tirkîyeyeke demokratîk hazirîya banga dîrokî dike. Ewê di demeke kin de banga xwe ragihîne.’’
Wî dîyar kir ku banga Ocalan jibo wan girîng e û ew piştgirî didin wî.
Bakirhan bang li desthilata Partîya Dad û Pêşvebirinê (AKP) kir ku li gor bangê û li gor rola xwe tevbigere.
Danûstandinên bi Ocalan re bi dawîya sala borî re ser banga Serokê Partîya Tevgera Neteweperwer (MHP) Devlet Bahçelî, ku hevbendê AKP’ê ye, destpê kiribûn.
Bahçelî berê gotibû ku ew bang li Ocalan dikin ku di komcivîna DEM Partî de dawî li PKK’ê bîne û paşê jî dîyar kiribû ku ew dixwazin ku şandeyeke DEM Partî û Ocalan demûdest bicivin.
Şandeyeke DEM Partî piştî danûstandinên bi Ocalan re serdana partîyên parlamana Tirkîyê kiribû û ser aştîyê axifîbû.
Bakirhan piştî komcivînê li ser pirsên rojnamevanan got Ocalan dikare 15’ê Sibatê yan piştî wê banga xwe bike.
Li ser pirseke derbarê civîneke nû ya bi Ocalan re got ku niha rewşeke zelal tuneye û ew li benda bangê ne.
Rêberê PKK’ê Ocalan ji 1999’an vir ve li Girtîgeha Îmrali ye.
Hin jêderên AKP’ê dîyar dikin ku Ocalan wê heta Newrozê, ku di 21’ê Adarê de tê pîroz kirin, bang li PKK’ê bike ku çekan berde.
Jêder: Ajansa Welat, Ajansa Mezopotamya, Gazete Duvar, NTV
-
Nûçeyên Cîhanê ji Dengê Amerîka
-
Serokê Amerîka Donald Trump aktîfbûna bacên nû yên li ser berhemên Meksîkî jibo mehekê sekinand, piştî ku Meksîko îro Duşemê biryar da ku sînorê xwe yê bakur bi 10 hezar Zerevanên Netewî xurt bike.
Meksîko bi vê biryarê armanc dike ku rê li ber hatina narkotîkan ya bi rêyên qaçaxî bigire, ku yek ji daxwazên Trump e.
Trump li ser medyaya civakî got ku her du alî wê sekinandina mehekê jibo pêşvebirina danûstandinan bi kar bînin ku çaresîyeke mayînde bibînin.
"Ez li bendê me ku beşdarî wan danûstandinên bi Serok Sheinbaum re bim jiber ku em her du alî hewil didin ku peymanekê girêdin, Trump li ser Truth Social nivîsî.
Seroka Meksîko Claudia Sheinbaum jî di preskonferansekê de got ku mehekê wan heye ku hevdu qayil bikin ku rêya herî baş çi ye.
Sheinbaum li ser X got ku lihevkirina wan herwiha pabendbûna Amerîka ya jibo pêşîgirtina qaçaxçîtîya çekên hêzdar yên nava axa Meksîkî nîşan bide.
Serok Trump her îro got ku ew bi Serokwezîrê Kanadî Justin Trudeau re peyîvîye û ewî îro careke din bi wî re biaxife.
-
Ehmed Şerra Çarşema borî ji alîyê wek serokê Sûrîyê hat dîyar kirin ku heya 1’ê Adarê hikûmeteka veguhêz ya demkî reve bibe.
-
Êrîşa îro ya dudyan e ku di nava çend rojan de li Minbîcê pêk tê, di demekê de ku danûstandinên di navbera desthilatên nû yên Sûrî de, ku nêzî Enqerê ne, û HSD li ser siberoja bakurê Sûrîyê û komê didomin.
-
Çavdêrîya Sûrî ya jibo Mafên Mirovan (SOHR) îro Duşemê ragihand ku firokên şer yên Tirkîyê êrîşên xwe yên li dora Kobanê didomînin.
SOHR da zanîn ku Tirkîyê li herêmê 3 êrîşên esmanî li dar xistine.
Li gor ragihandina SOHR’ê firokên şer êrîş birine ser navenda avê ya li gundê Şêx Fukanê yê li rojavayê Kobanê û ew navend pûç kiriye.
SOHR dîyar kir ku êrîşên Tirkîyê yên li dora Bendava Tişrînê bi awayekî fikarçêker zêde bûne.
Jêderên SOHR’ê dibêijin ku droneke Hêzên Sûrîya Demokratîk (HSD) li nêzî Bendava Tişrînê êrîş biriye ser komên bi piştgirîya Tirkîyê.
Ew jêder didin zanîn ku di êrîşa HSD’ê de ji komên bi piştgirîya Tirkîyê 2 kes hatine kuştin û 7 kes jî birîndar bûne.
Di pevçûnan de 1 şervanê HSD’ê hatiye kuştin û 2 jî birîndar bûne.
Pevçûnên HSD’ê û komên bi piştgirîya Tirkîyê ji ketina Beşar Esad ya meha Berfanbarê vir ve zêde bûne.
SOHR dide zanîn ku di wan pevçûnan de 568 kes hatine kuştin û ji wan 55 sîvîl in.
Raporên SOHR’ê nîşan didin ku mîlîsên bi piştgirîya Tirkîyê 427 û ji HSD û komên girêdayê wê 86 kes hatine kuştin.
Jêder: SOHR
-
Serokomarîyê Sûrîyê îro Duşemê ragihand ku li Minbic ya li bakurê welêt bi maşîneyeke bombebarkirî êrîşek li dar ketiye.
Li gor ragihandina serokomarîyê di êrîşê de bi kêmî ve 20 kes hatine kuştin ku ew ji ketina Beşar Esad vir ve, ku meha Berfanbarê ji desthilatê hatibû gêr kirin, êrîşa herî kujer e.
Serokomarîyê di daxuyanîyê de ser êrîşê got ku ‘’kiryareke terorî’’ ye û dîyar kir ku ewê berpirs cezayên herî giran bistînin.
Berpirsîya êrîşa li Minbicê, ku ji sînorê Tirkîyê bi qasî 30 kîlometreyan dûr e, hîn ti rêxistinê negirtiye ser xwe.
Agahîyên pêşî yên jêderên hêrêmî nîşan didan ku di êrîşê de 14 jin hatine kuştin.
Karbidestekî berevanîya sîvîl ji ajansa nûçeyan ya Reutersê re dîyar kir ku qurbanîyên êrîşê karkerên çandinîyê ne û dibe ku hejmara kuştîyan zêdetir bibe.
Minbic di 13 salên şerê navxweyî yê Sûrîyê de gelek caran ket destê alîyên cuda.
Ew bajar herî dawî meha Berfanbarê ji alîyê komên bi piştgirîya Tirkîyê ji Hêzên Sûrîya Demokratîk (HSD) ya bi piştgirîya Amerîka hat sitandin.
Medyaya dewleta Sûrîyê, SANA ragihand ku roja Şemîyê jî li Minbicê bi maşîneyeke bombebarkirî 4 sîvîl hatine kuştin û di êrîşê de hin ji wan zarok 9 kes birîndar bûne.
Jêder: Reuters
